Anh muốn chia sẻ với các em một điều mà anh rút ra được sau nhiều năm đi học, đi làm, rồi va chạm ngoài đời. Thầy cô có thể cho em kiến thức, cha mẹ có thể cho em định hướng, xã hội có thể đưa em cơ hội, nhưng cuối cùng thì con đường em bước đi phải do chính em tự mở. Mỗi người chúng ta giống như đang cầm trong tay một tấm bản đồ, nhưng bản đồ ấy không hề có sẵn hết mọi con đường. Nó chỉ cho em vài cột mốc, vài gợi ý. Còn đi thế nào, rẽ hướng nào, có dừng lại hay bước tiếp, tất cả là do chính em. Và kỹ năng giúp em không bị lạc, thậm chí còn đi xa hơn người khác, chính là tự học.
Vì sao phải tự học?
Khi các em rời ghế nhà trường, sẽ chẳng còn ai bắt các em làm bài tập hay kiểm tra 15 phút nữa. Lúc đó, khả năng tự học sẽ quyết định việc các em có thể theo kịp thế giới hay không. Thế giới ngày nay thay đổi từng ngày. Một kỹ năng được săn đón hôm nay, như lập trình hay thiết kế, có thể trở nên lỗi thời nếu không được cập nhật. Nếu các em không chủ động học hỏi, các em sẽ dễ rơi vào tình trạng làm một công việc mà chính mình cũng cảm thấy lạc hậu. Ngược lại, khi biết tự học, các em có thể học bất cứ thứ gì, từ kỹ năng quản lý tài chính đến cách đầu tư, giúp các em tiến gần hơn đến mục tiêu lớn trong cây mục tiêu của mình.
Kỹ năng tự học còn giúp các em tiết kiệm thời gian và tiền bạc. Thay vì chờ đợi một khóa học đắt tiền hay một người hướng dẫn, các em có thể tự tìm tài liệu, tự luyện tập, và tự rút kinh nghiệm. Anh từng tự học cách chụp ảnh để tạo nội dung cho một dự án bán hàng nhỏ và kỹ năng này không chỉ giúp anh thu hút khách hàng mà còn mở ra cơ hội làm việc với các đối tác marketing. Tự học là cách để các em luôn chủ động, tự tin, sẵn sàng cho mọi thay đổi trên hành trình tự do tài chính.
Tự học thực sự là gì?
Tự học không chỉ đơn giản là ngồi đọc sách một mình. Nó là quá trình chủ động tìm hiểu, luyện tập và áp dụng kiến thức vào cuộc sống mà không cần ai thúc ép. Tự học có thể là khi các em tìm tài liệu để hiểu sâu hơn về một chủ đề, như cách quản lý tài chính cá nhân.
Khi em lên mạng tìm thêm tài liệu để hiểu sâu hơn một môn học, đó là tự học. Khi em mày mò trên YouTube để học một kỹ năng mới, đó là tự học. Khi em thử nghiệm, sai, rồi rút kinh nghiệm để làm tốt hơn lần sau, đó cũng là tự học. Thậm chí, khi em quan sát một người thành công và tự hỏi: “Tại sao họ làm được vậy? Mình có thể áp dụng thế nào?” – thì khoảnh khắc đó em cũng đang tự học.
Cách rèn luyện kỹ năng tự học
Rèn luyện kỹ năng tự học giống như tập thể dục. Ban đầu em thấy mệt, thấy chán, thấy muốn bỏ cuộc. Nhưng nếu kiên nhẫn, nó sẽ trở thành thói quen. Và khi đã thành thói quen, em sẽ thấy việc học chẳng còn nặng nề nữa. Dưới đây là năm bước đơn giản mà anh đã áp dụng và các em có thể thử ngay để bắt đầu.
Bước 1: hãy xác định mục tiêu rõ ràng
Đừng học theo kiểu “thấy hay thì học”, vì như vậy sẽ dễ nản và mất phương hướng. Hãy tự hỏi: “Mình học kỹ năng này để làm gì?”. Ví dụ, nếu các em muốn học viết lách, mục tiêu có thể là viết bài quảng cáo để tăng thu nhập từ công việc freelance, hoặc tạo nội dung cho một blog cá nhân làm affiliate. Mục tiêu càng cụ thể, các em càng dễ biết mình cần học những gì.
Bước 2: hãy chia nhỏ kiến thức
Đừng cố gắng học mọi thứ cùng một lúc, vì như vậy sẽ khiến các em quá tải và nhanh chóng bỏ cuộc. Thay vào đó, hãy chia nhỏ kiến thức thành các phần dễ quản lý. Ví dụ, nếu muốn học chụp ảnh, tuần đầu tiên các em có thể tập trung vào cách sử dụng ánh sáng tự nhiên, tuần tiếp theo học về bố cục ảnh, sau đó mới học về chỉnh sửa ảnh. Hoàn thành từng phần nhỏ sẽ giúp các em có động lực để tiếp tục.
Bước 3: biết cách tìm nguồn học chất lượng
Internet có vô vàn tài liệu, nhưng không phải cái gì cũng đáng tin cậy và không phải khóa học trả phí nào cũng tốt. Hãy ưu tiên học từ các nguồn miễn phí và thực hành từng bước một.
Bước 4: kết hợp học, làm và dạy lại
Muốn nhớ lâu, các em phải áp dụng ngay những gì mình học. Ví dụ, nếu học chụp ảnh, hãy thử chụp một sản phẩm trong nhà, như một chiếc cốc hoặc một món ăn. Sau đó, hãy thử giải thích những gì mình học được cho một người bạn hoặc viết lại thành một bài hướng dẫn. Khi các em có thể giải thích rõ ràng, đó là dấu hiệu các em đã thực sự hiểu.
Bước 5: hãy biến tự học thành thói quen
Dành ít nhất 30 phút mỗi ngày để học một thứ gì đó mới, giống như tập thể dục cho não. Anh thường dành thời gian để xem video về kỹ thuật chụp ảnh hoặc thử nghiệm với điện thoại của mình. Sau một tháng, anh đã chụp được những bức ảnh đủ đẹp cho mọi người. Thói quen này sẽ giúp các em không chỉ học được kỹ năng mới mà còn luôn sẵn sàng cho những cơ hội mới trên hành trình tự do tài chính.
Ví dụ: Tự học kỹ năng chụp ảnh bằng điện thoại
Anh lấy một ví dụ gần gũi để em thấy tự học có thể áp dụng ngay. Anh từng muốn có những bức ảnh đẹp để lưu giữ kỷ niệm và phục vụ cho công việc. Thay vì bỏ tiền đi học lớp chụp ảnh, anh thử tự học bằng cách chia mục tiêu thành từng nhánh nhỏ.
Đầu tiên là hiểu kiến thức cơ bản: ánh sáng, bố cục, màu sắc. Anh xem video, đọc vài bài viết, thử chụp lúc sáng sớm, lúc hoàng hôn để so sánh. Rồi anh tìm hiểu điện thoại mình dùng có những chế độ nào, học cách bật lưới 3×3 để căn bố cục.
Bước tiếp theo, anh thực hành. Anh tự cầm máy, thử nhiều góc độ: ngang, cao, thấp. Có những bức ảnh xấu thảm, nhưng nhờ thế anh rút ra được: “À, góc này hợp để chụp bạn bè, góc kia hợp để chụp phong cảnh.” Anh vừa làm vừa học, vừa rút kinh nghiệm.
Sau đó, anh tự học cách chỉnh sửa. Anh tải vài ứng dụng miễn phí, tự mày mò kéo sáng, chỉnh màu, crop ảnh. Ban đầu ảnh bị chỉnh quá tay, trông giả tạo. Nhưng dần dần anh hiểu mức nào là vừa. Quan trọng là anh dám thử, dám sai.
Rồi đến lúc anh dạy lại. Anh chia sẻ cho người thân cách chụp, rồi để họ tự làm. Khi em giải thích lại cho người khác, kiến thức bỗng rõ ràng hơn hẳn.
Nhờ tự học, anh không chỉ biết chụp ảnh mà còn rèn luôn tư duy: muốn học gì thì cứ bắt đầu, chia nhỏ, thực hành, sai, rồi làm lại. Đó chính là bản chất của tự học.
Lợi ích lâu dài của tự học
Khi em rèn được kỹ năng tự học, em sẽ thấy mình tiết kiệm thời gian hơn rất nhiều. Em không phải chờ ai cầm tay chỉ việc. Em có thể tự chuyển sang một lĩnh vực mới mà không sợ. Quan trọng hơn, em sẽ tự tin. Vì em biết rằng, chỉ cần em muốn, em hoàn toàn có thể học bất cứ điều gì.
Anh từng gặp nhiều người trẻ tài năng mà điểm chung lớn nhất của họ không phải IQ cao hơn, không phải xuất phát điểm tốt hơn, mà là khả năng tự học. Người biết tự học thì không bao giờ lo bị tụt lại.
Lời kết
Anh muốn các em nhớ một điều: tự học không làm em giỏi ngay lập tức, nhưng nó mở ra cho em khả năng đi rất xa. Người khác dừng lại ở chỗ được dạy, còn em có thể vượt lên vì em biết cách dạy chính mình. Khi em có thói quen ấy từ sớm, cả cuộc đời sau này em sẽ cảm ơn chính mình ở tuổi 18 đã không bỏ qua kỹ năng này.
